Հայաստանի ֆոտոլրագրության պատմության բեղուն ու վաստակավոր դեմքերից է Մարտին Շահբազյանը։ Նրա լուսանկարչական գործնեությունը սկսել է 1966-ին, երբ Շահբազյանը սկսում է թղթակցել «Հայրենիքի ձայն» և «Կոմունիստ» թերթերին իր լրագրողական ռեպորտաժներով։ Նրա պարզ բայց ոգեշնչված նկարները նաև պարեբար թողարկվում են բացիկների տեսքով ու վերատպվում են ալբոմներում։ Տաս տարի անց, լուսանկարիչը ընդունվում է «Արմենպրես» ֆոտո-լրագրողական գործակալություն, ուր աշխատել է մինչև 2001 թվականը։ 

Լուսանկարչի նախորդ տարիների շարքերում առկա հուզական ռոմանտիզմը մղվում է դուրս` 1970-ականների իր ռեպորտաժներում։ Դրանք ներկայանում են որպես սառնասիրտ` լուսաբռնկման օգնությամբ արագ արված անկողմնակալ դիտարկումներ։ Ակնբախ է դրանց գործնական, լրատվական նպատակը։ 1988-ի Սպիտակի երկրաշարժն ու դրա հետևանքները լուսագրելուց հետո, Շահբազյանի գործերը դառնում են էլ ավելի կիրառարական։ 1990-ականների համատաքեստում, լուսանկարչի համար առաջնահերթային էր, լուսանկարի փաստագրական նշանակությունը։ Ըստ Շահբազյանի, այդ տարիներին «շատ դժվարություններ են եղել, նույնիսկ ավտոմատ են պահել վրաս: Դժվար, բայց պատմական տարիներ էին: Մինչև Ղարաբաղյան շարժման ծավալվելը Երևանում տեղի էին ունենում բնապահպանական ցույցեր ու հանրահավաքներ: Այն տարիներին էլ, միշտ էլ թույլ չէին տալիս ամեն ինչ լուսանկարել: Բայց տղաները, միտինգավորները ինձ տեղեկացնում էին, ես էլ գնում, նկարում էի:»(1) 

Շահբազյանի լավագույն ռեպորտաժային շարքերում, քաղաքական իրականության կնճիռները ի հայտ են գալիս երկրորդական կարևորություն ունեցող դեպքերի դիտարկումներում։ Լուսանկարելով ծայրահեղ իրականություններում հայտնված հասարակ մարդկանց ու առօրեական միջավայրերը, Շահբազյանը առաջ է բերում լուսանկարչության հասարակական ֆունկցիան։ Նրա գործերում լուսանկարը ոչ միայն տեղեկատվություն է այլ, գլխավորապես, հաղորդակցություն ստեղծելու միջոց։ Ռեպորտաժային աշխատանքից դուրս, լուսանկարիչը նախըտրել է պատկերել Հայաստանի բնությունն ու մշակութային գործիչներին։ 

2001-ից Շահբազյանը ընդունվել է Հայաստանի նախագահական աշխատակազմ որպես պաշտոնական լուսանկարիչ։ Նրա ստեղծագործական ճանապարհը ներկայացվել է մի շարք անհատական ցուցահանդեսներում, ինչպես նաև «Իմ Հայաստան» ու «Հայաստանի մարզերը» ֆոտոալբոմներում։ 

1) Լիաննա Ներսիսյան, «Մարտին Շահբազյան. հարցազրույց», www.newmag.am, սեպտեմբեր, 2016, http://newmag.am/2016/martinshahbazyan/

Վիգեն Գալստյան, 2016