Հայաստանի վավերագրական լուսանկարչության պատմության մեջ՝ իր բեղուն և երկարակյաց գործնեության շնորհիվ առանձնանում է Բաբկեն Մավիսակալյանի անունը։ Փրկվելով Ցեղասպանության վերջին կոտործաներից, Մավիսակալյանը ընտանիքով փախչել է Իզմիրից 1922-ին, ժամանակավորապես հաստատվելով Հունաստանում, իսկ 1925-ից Ֆրանսիայի Լիոն քաղաքում։ 1936 թվականին նա միանում է ներգաղթողների առաջին ալիքին և վերադառնալով Հայաստան ակտիվորեն մասնակցում է հանրապետության մշակութային կյանքին։ Ունենալով պրոֆեսիոնալ երաժշտական ունակություններ որպես ակորդահար, Մավիսակալյանը ներգրավված է եղել Ցոլակ Վարդազարյանի երաժշտախմբում իսկ 1938-ից` Արտեմի Այվազյանի պետական ջազային անսամբլում։ Անսամբլը նվագել է «Մոսկվա» կինոթատրոնի ճեմասրահում ու քաղաքի ռեստորաններում և համերգներով ներկայացել է Մոսկվայում։(1)

Ժամանակավորապես դադարելով իր ստեղծագործականգործնեությունը, Մավիսակալյանը ուղեվորվել է ռազմաճակատ և որպես շարքային զինվոր մարտնչել է ընդհուպ մինչև Հայրենական Մեծ Պատերազմի ավարտը։ Երևան վերադառնալուն պես, նա մի քանի տարի շարունակել է ակորդեոն նվագել, սակայն 1948-ից արդեն ներկայացել է որպես լուսանկարիչ, իր առաջին լուսանկարները տպագրելով նորաստեղծ «Խորհրդային Հայաստան» ամսագրում։ Ըստ Վահան Քոչարի, Մավիսակալյանը սովորել է լուսանկարչական տեխնիկային Թորգոմ Բոյաջյանի մոտ` Ռաֆայել Համբարձումյանի հետ միասին։(2)

Գործնեության սկզբնական շրջանում լուսանկարիչն աշխատել է Հայաստանի տարբեր քաղաքներում` Արտաշատում և Ծաղկաձորում, որտեղ նա հիմնել է լուսանկարչական տաղավարներ։ Ավելի ուշ` 1961-1973 թվականներին, Մավիսակալյանը մուտք է գործել թանգարանային ոլորտ, աշխատակցելով Հայաստանի պատմության թանգարանին և Հայաստանի պետական պատկերասրահին որպես հաստիքային լուսանկարիչ։ Սակայն Մավիսակալյանի համար առավել առաջնահերթայինէինռեպորտաժային ու վավերագրական լուսանկարչությունը։ Իր պաշտոնական գործնեությանը զուգահեռ նա անհատականորեն լուսանկարել է Հայաստանին վերաբերվող բազմազան թեմաներ` նկարագրելով երկրի բնությունը, արդյունաբերական ձեռքբերումները, ճարտարապետությունը և հատկապես մշակութային գործիչներին։ Այդ պատկերներից շատերը բազմիցս տպագրվել են Հայաստանյան գրեթե բոլոր պարբերականներում և լույս են տեսել առանձին գրքերի տեսքով։ 

Մավիսակալյանի լուսանկարչական աշխարահայցքը ձևավորվել է իր հայրենասիրության և կոմունիստական խորը համոզմունքների ներքո։ Սովետական կյանքը գովերգող նրա բազմաթիվ լուսանկարներում պատկերը ծառայեցվում է ոչ միայն սոցիալիստական հայեցակարգերիներկայացմանն այլ նաև` իրականացմանը։ Զրկված որևէ վերլուծական գործառույթից, այդ լուսանկարները նույնանում են գաղափարախոսությանը` ներկայացնելով Խորհրդային Հայաստանը որպես կոմունիստականդրախտավայր։ Նույնիսկ իր էպիկական ռոմանտիզմով պարուրված բնանկարներում` Մավիսակալյանը ներկայացնում է բնությունը որպես մարդու կողմից նվաճված ու մարդուն ծառայող։ Այդ տեսանկյունից հատկապես հետաքրքիր են նրա` հայ մշակութային գործիչների և գրողների դիմանկարները, որոնց թվում են Մարտիրոս Սարյանը, Երվանդ Քոչարը, Գառզուն, Տաթևիկ Սազանդարյանը, Հակոբ Հակոբյանը և այլոք։ Մտավորականնայստեղ հառնում է որպես արդիական կյանքի կարևորագույն արժեք և, ազգային ինքնությունն իմաստավորող առանցք։ 

Կյանքի վերջին տարիներին, Մավիսակալյանը մեծամսամբ կենտրոնացել է արվեստի առարկաների լուսանկարչության վրա և հեռացել է վավերագրության ասպարեզից։ 

1)  (անստորագիր) «Բեղուն տարիներ», Սովետական Հայաստան, հ10, 1984

2) Վահան Քոչար, Հայ լուսանկարիչներ, հեղինակային հրատարակություն, Երևան, 2007, էջ242

Վիգեն Գալստյան, 2016