Հայ լուսանկարչական արվեստների հետազոտական շտեմարան

Գարեգին Գ. Խանջյան (Խանճեան)

1900 - 1910 թվականներ

 

Վանում գործող այս լուսանկարչից մեզ ծանոթ է միայն երկու լուսանկար։ Դրանցից առաջինը` երիտասարդ այրի Սիրանույշ Միքայելյանի դիմանկարը, հրատարակել է Վահան Քոչարը իր «Հայ լուսանկարիչներ» կենսագրական բառարանում։(1) Այն պարզ, սակայն իր զուսպ հուզականությամբ, չափազանց արտահայտիչ դիմանկար է, որը ներկայանում է որպես ամուսնական կարճատև կյանքի հիշողության ձոն-նշխար։ Մեկ այլ լուսանկար ներկայացնում է Վարագավանքի տոնախմբության հարյուրավոր մասնակիցներին` որոնք մի քանի տարի անց արտաքսվելու էին կամ նահատակվելու էին Ցեղասպանության ընթացքում։ Այս մեծադիր լուսանկարը փաստում է որ Խանջյանը պատրաստել է ոչ միայն անհատների դիմանկարներ այլ նաև վավերագրել է Վանի քաղաքային կյանքի տարատեսակ դրվագներ, որոնց զգալի մասը մեզ չի հասել։

Գարեգինի որդու` Գուրգեն Խանջյանի կենսագրականից տեղեկանում ենք որ լուսանկարիչը եղել է դաշնակցական և 1915 թվականին Վանից ընտանիքով գաղթել է Երևան։ Այստեղ, սովետական կարգերի հաստատումից հետո ենթարկվել է ճնշումների ու իր եղբորորդու` Աղասի Խանջյանի միջնորդությամբ 1920-ականների սկզբին տեղափոխվել է Թավրիզ։(2) Արդյո՞ք Խանջյանը շարունակել է զբաղվել լուսանկարչությամբ Արևմտյան Հայաստանից գաղթելուց հետո թե ոչ, մեզ հայտնի չէ։

1) Վահան Քոչար, Հայ լուսանկարիչներ, հեղինակային հրատարակություն, Երևան, 2007, էջ48

2) (խմագրական) «Գուրգէն Խանճեան», www.asbarez.com, հոկտեմբերի 7, 2006, http://asbarez.com/arm/42414/գուրգէն-խանճեան/

Ազգություն

հայ, օսման

Տարածաշրջան

Օսմանյան Կայսրություն

Քաղաք

Վան, Երևան, Թավրիզ

Մասնագիտացում

լուսանկարչատուն

Մեդիա

անալոգ լուսանկարչություն

Մատենագրություն

(խմագրական) «Գուրգէն Խանճեան», www.asbarez.com, հոկտեմբերի 7, 2006, http://asbarez.com/arm/42414/գուրգէն-խանճեան/

Քոչար, Վահան։ Հայ լուսանկարիչներ, հեղինակային հրատարակություն, Երևան, 2007, էջ47-48

Հավաքածուներ

Հայաստանի Պատմության Թանգարան, Երևան