Ս. Գրամատիկոպուլո
1900 - 1910 թվականներ
Ռուսական կայսրության կազմում գտնվող հայկական մարզերի քաղաքների` Երևանի, Ալեքսանդրապոլի, Գավառի և Կարսի բնակչությունը 19-րդ դարի վերջին բաղկացած էր տարբեր ազգություններից, ընդ որում հույներից։ Այս քրիստոնյա համայնքը անմիջականորեն ներգրաված էր հատկապես Կարսի և Ալեքսանդրապոլի մշակութային ու քաղաքային կյանքում և սերտ հարաբերություններ ուներ տեղի հայ բնակիչների հետ։ Հայերի հետ մեկտեղ, հույները նույնպես ակտիվ էին լուսանկարչության ոլորտում և տնօրինում էին 1880-1920-ականներին գործող առավել ճանաչված լուսանկարչատներից մի քանիսը։ Դրանց թվում էր Ս. Գրամատիկոպուլոյի «Կենտրոնական լուսանկարչատունը» Կարսում։ Դատելով պահպանված լուսանկարներից, հաստատությունը հիմնադրվել էր 1900-ականների սկզբին և գործել է մինչև Համաշխարհային Մեծ Պատերազմի տարիները։ Այն գտնվել է Կարսի կենտրոնական փողոցներից մեկի` Ալեքսանդրովսկայայի վրա։
Գրամատիկոպուլոյի տաղավարում պատրաստված լուսանկարների գերակշռող մասը կաբինետային դիմանկարներ են և մեծադիր խմբակային լուսանկարներ։ Ինչպես երևում է կերպարների հանդերձներից և լուսանկարների մակագրություններից, նրա հաճախորդների մեջ զգալի թիվ էին կազմում ռուսական կայանազորի ծառայողներն ու նրանց ընտանիքները։ Լուսանկարչատան կնիքը փաստում է, որ Գրամատիկոպուլոն պարգևատրվել է Կովկասում կայսերական հատուկ ներկայացուցչի` իշխան Վորոնցով-Դաշկովի կողմից, հավանաբար բանակին մատուցած ծառայությունների համար։ Այնուամենայնիվ, լուսանկարչի այցելուները հիմնականում եղել են Կարսի հայ, հույն ինչպես և վրացի բնակիչները։
Կարսի հայազգի լուսանկարիչների պես, Գրամատիկոպուլոն կահավորել է իր տաղավարը ըստ ժամանակի պահանջների և առաջարկում էր նաև լուսանկարների բնական չափսերի խոշորացումներ։ Այստեղ առկա էին մի քանի տեսակի ետնապատկերներ, դեկորացիաների պիտույքներ ու կահույք։ Դրանց գործածումը զուտ պայմանավորված էր հիմնականում հանդիսավոր միջավայր ստեղծելու անհրաժեշտությամբ և Գրամատիկոպուլոյի դիմանկարները չեն դրսևորում այլ ստեղծագործական ձգտումներ։ Նրա լուսանկարները կարևոր պատմական, ազգագրական և մշակութաբանական տեղեկություններ են հաղորդում այս սահմանամերձ քաղաքի բազմամշակութային հասարակության փոխառնչությունների, առօրյա կյանքի ու սովորույթների մասին` 20րդ դարասկզբին։
Ազգություն
հույն
Տարածաշրջան
Հայաստան, Ռուսական Կայսրություն
Քաղաք
Կարս
Լուսանկարչատուն
Ցենտրալնայա Ֆոտոգրաֆիյա
Մասնագիտացում
լուսանկարչատուն
Մեդիա
անալոգ լուսանկարչություն
Հավաքածուներ
Ժողովրդական Ճարտարապետության և Քաղաքային Կենցաղի Թանգարան, Գյումրի; Հայաստանի Պատմության Թանգարան, Երևան; Վրաստանի Ազգային Գրադարան, Թբիլիսի